Kawa to jeden z najbardziej popularnych napojów na świecie, ale jej spożywanie nie ogranicza się tylko do codziennego pobudzania się. W wielu krajach kawa jest elementem głębokich tradycji, rytuałów i społecznych spotkań. Przyjrzyjmy się, jak różne kultury podchodzą do parzenia i picia kawy – od ceremonii, które wymagają cierpliwości i precyzji, po szybkie, codzienne rytuały.
1. Turcja – Kawa i wróżenie z fusów
Kultura picia kawy w Turcji jest tak głęboko zakorzeniona, że w 2013 roku turecka kawa została wpisana na Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Tradycyjna turecka kawa jest przygotowywana w specjalnym naczyniu zwanym cezve. Ziarna są mielone na drobny proszek, a kawa parzona jest na małym ogniu z dodatkiem cukru i czasem kardamonu. Następnie kawa jest podawana w małych filiżankach, a po wypiciu resztki fusów mogą posłużyć do wróżenia – tłoczenie filiżanki na talerzyku pozwala przepowiadać przyszłość.
2. Etiopia – Kolebka kawy
Etiopia jest uważana za ojczyznę kawy i to tam według legendy pasterz Kaldi odkrył jej właściwości pobudzające. Etiopska ceremonia kawowa to rytuał, który jest uważany za znak gościnności i szacunku. Cały proces parzenia jest czasochłonny i obejmuje kilka etapów: prażenie ziaren na ogniu, mielenie ich w moździerzu oraz parzenie w specjalnym dzbanku zwanym jebena. Ceremonia może trwać godzinami, a uczestnicy często zbierają się wokół, aby rozmawiać i dzielić się historiami.
3. Włochy – Espresso i kultura „przy barze”
We Włoszech kawa to nie tylko napój, to sposób życia. Espresso jest krótkie, mocne i podawane w małych filiżankach. Włosi piją je zazwyczaj na stojąco w barze, często w przerwie w pracy lub podczas spotkań towarzyskich. Kultura picia kawy we Włoszech jest bardzo formalna – na przykład cappuccino pije się tam głównie rano, a nigdy po obiedzie, ponieważ uważane jest za zbyt ciężkie po posiłku. Włosi często wybierają caffè macchiato – espresso z odrobiną mleka, aby złagodzić jego intensywność.
4. Szwecja – Fika – kawa z przyjaciółmi
W Szwecji kawa jest centralnym elementem codziennej przerwy na fika – to pojęcie oznacza przerwę na kawę, podczas której spożywa się również słodkie ciastka, bułeczki lub kanapki. Fika to sposób na odprężenie się, spędzenie czasu z przyjaciółmi, współpracownikami czy rodziną. W wielu szwedzkich domach kawa podawana jest z tradycyjnym ciastem cynamonowym zwanym kanelbulle. To wspólne picie kawy zbliża ludzi i wzmacnia więzi społeczne.
5. Japonia – Ceremonia parzenia kawy
Japonia słynie z dokładności i estetyki we wszystkim, co robi. Japońska ceremonia parzenia kawy przypomina trochę tradycyjną herbatę, gdzie liczy się każdy detal. W Japonii kawa często parzona jest przy użyciu precyzyjnych metod, takich jak drip czy pour-over (np. metoda Hario V60), które wymagają cierpliwego nalewania wody i precyzyjnego kontrolowania temperatury. W Japonii popularne są także kawiarnie z tematem „kawy i zen”, gdzie całe doświadczenie picia kawy staje się medytacją i chwilą spokoju.
6. Meksyk – Café de Olla
W Meksyku kawa ma tradycyjny charakter i często przygotowywana jest w café de olla, czyli w garnku. Do kawy dodaje się często cynamon, goździki i brązowy cukier. Tak przygotowana kawa ma korzenny, ciepły smak, idealny do picia w chłodne dni. Café de olla jest symbolem gościnności i rodzinnych spotkań – często serwuje się ją podczas festiwali i świąt.
7. Kolumbia – Kawa jako narodowa duma
Kolumbia jest jednym z największych producentów kawy na świecie, a kawa ma ogromne znaczenie dla lokalnej kultury. Kolumbijska kawa jest znana ze swojej wysokiej jakości i często parzona jest w metodach przelewowych, takich jak chemex czy drip. Kolumbijczycy lubią pić kawę w towarzystwie, a „kawa z przyjaciółmi” to część ich codziennego życia. Często podawana jest z pan de bono, tradycyjnym kolumbijskim serem.
8. Arabia Saudyjska – Kultura „qahwa”
W Arabii Saudyjskiej kawa jest często parzona z dodatkiem kardamonu i podawana w małych filiżankach zwanych finjan. Qahwa jest częścią rytuałów gościnności i często serwowana w czasie spotkań towarzyskich. W tradycyjnym arabskim stylu, kawa podawana jest bez cukru, aby goście mogli samodzielnie dostosować jej słodkość. Ceremonia parzenia kawy jest nie tylko czynnością, ale również wyrazem szacunku dla gości.
Podsumowanie
Kawa jest nie tylko napojem – jest częścią kultury, tradycji i życia społecznego na całym świecie. Od ceremonii pełnych rytuałów w Etiopii po szybkie espresso we Włoszech, kawa jest symbolem gościnności, spotkań i relaksu. Każdy kraj wnosi coś unikalnego do świata kawy, a poznanie tych tradycji pozwala na głębsze zrozumienie, jak ten prosty napój łączy ludzi i kultury. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem tureckiej kawy, szwedzkiej fiki, czy japońskiej ceremonii parzenia, warto docenić różnorodność, jaką kawa oferuje na całym świecie.
